Gerelateerde berichten
Copacabana, samba en caiperinha’s in Rio
Samba, favela’s, caipirinha’s, g-string bikini’s, azuurblauwe zeeën, Copacabana, koloniale architectuur, boteco’s, churrascaria’s, Havaianas, futevolie en dat allemaal in een bruisende stad waar ‘Christ the redeemer, het gigantische standbeeld waakt over de vele met regenwoud bedekte heuvels.
De combinatie van stranden, regenwoud, cocktails en schitterende gebouwen laat weinig mensen onberoerd en wij zijn op dat vlak niet anders. Acht nachten zullen we in totaal verblijven in deze ‘wonderlijke stad’ (Cidade Maravilha). Genoeg voor enkele tientallen nieuwe indrukken.
Maar ere wie ere toekomt. Zonder Vitor, onze gastheer, had de ervaring niet dezelfde geweest. Na de wedstrijd van de rode duivels tegen Rusland zijn we hem tijdens een feestje in Buenos Aires tegen het lijf gelopen. Als echte ‘carioca‘ (= inwoner van Rio) heeft hij ons meegenomen naar allerlei restaurants en (samba-)bars die voor de doorsnee toerist niet zichtbaar zijn. Alleen al de taal (ze spreken hier enkel Portugees) zou een serieuze barrière geweest zijn.
Hieronder 6 redenen waarom een bezoek aan Rio meer dan de moeite waard is:
1. Briljante verzichten van op elke heuvel
Typisch aan Rio zijn de vele heuvels die de stad doorkruisen. De meeste zijn ingenomen door sloppenwijken (favela’s) en niet veilig, noch bereikbaar voor toeristen, maar gelukkig zijn er een aantal uitzonderingen. Eén daarvan is de zogenaamde ‘Sugar loaf mountain’, bekend vanwege de kabelbaan tussen twee heuvels. Eens boven is het genieten van schitterende uitzichten op heel Rio. Avontuurlijk als we zijn (op dat moment toch) hebben we de terugweg door het regenwoud te voet gedaan. Tricky met de nodige slippartijen, maar de talrijke kleine aapjes deden dat snel vergeten. Een alternatief is de bekende Corcovado-berg waar het grote standbeeld van ‘Christus, de verlosser’ op pronkt. Ook mooi, maar iets te toeristisch voor ons.
2. Leven in favela’s: 950 sloppenwijken in één stad
Favela (of sloppenwijk) was wellicht één van de weinige Portugese woorden die we al kenden. Zo goed als elke heuvel is volgebouwd met ‘krakkemikkelige’ huisjes, allemaal op elkaar gestapeld en verbonden met stijle, nauwe gangen. Ooit toevallig begonnen toen soldaten terugkwamen van een oorlog (1897) en -gefrustreerd omdat ze van de overheid hun beloofde huizen niet kregen – namen ze de publieke grond in op de heuvels. Later kwamen daar nog vele duizenden burgers bij die uit hun huis gezet waren tijdens één van de megalomane herstructureringen (uiteraard zonder compensatie). Dit verhaal zette zich verder en op dit moment wonen er 1,3 miljoen inwoners in 950 favela’s in Rio, goed voor 20% van de hele bevolking. In de jaren ‘80 en ‘90 stond een bezoek aan zo’n sloppenwijk gelijk met zelfmoord, maar gelukkig zijn de tijden veranderd en is Rio niet langer ‘the murder capital’. Favelatours zijn tegenwoordig algemeen in Rio en na de nodige voorbereiding besloten we om met de organisatie ‘Favela Tour’ te gaan. Iets prijziger dan de concurrentie maar 50% van het geld gaat naar een sociaaleducatief project. Met een klein groepje vertrokken we richting favela’s. Onderweg schetste de gids in vlekkeloos Engels de problematiek van Brazilië en de favela’s. We leerden o.a. dat Rocinha – de eerste favela die we bezoeken – met meer dan 200 000 inwoners de grootste is van Rio en op één na de grootste van Brazilië; dat Brazilië zelf geen cocaïne produceert (wegens geen hoge bergen voor de cocabladeren), maar wel nummer twee is in de wereld qua gebruik; dat de wereldbeker voetbal belachelijk veel geld gekost heeft; dat het gemiddelde inkomen van een hele familie in een favela vaak onder de 200 dollar per maand bedraagt; dat de inwoners geen adres hebben en ze daardoor worden uitgesloten van het gewone sociale leven dat voor ons allemaal evident lijkt (geen bankrekening, geen post, …).
Wat bijzonder frappant en schrijnend is, is dat vele van de favela’s naast de duurste wijken liggen. Groter kan het contrast tussen de ‘haves’ en ‘have nots’ moeilijker zijn. De favela Rocinha zou volgens de Human Rights Index een levensstandaard hebben, te vergelijken met Sri Lanka, terwijl de wijk die er tegen ligt het best overeenkomt met die van Zwitserland. En inderdaad wanneer we door de chiquere buurt rijden, zien we privéscholen (2000 dollar per maand) en de meest fancy auto’s. Allemaal met kogelvrije ruiten. Brazilië is de grootste producent van kogelwerende ramen. Nog geen 400 meter verder, zitten we midden in een sloppenwijk. Bijzonder frappant… .
De regering probeert met sociale woonprojecten wel iets te doen aan de favela’s, maar volgens onze gids omwille van de verkeerde redenen. Favelabewoners betalen immers geen belastingen en wanneer ze in één van de sociale projecten zouden terechtkomen, is dat wel het geval. Een verschil van 17 miljard dollar… .
Dat verschillende delen van de wijken nog steeds ‘no go-zones’ zijn voor de politie en gecontroleerd worden door drugsbendes, merken we wanneer we boven op de heuvel ‘genieten’ van een uitzicht op de favela. Wat leek op vuurwerk bleek in werkelijkheid het geluid van vier kogelschoten te zijn. Toch maar oppassen hier… .
3. 34 graden op het strand: winter in Rio…
Wie aan Rio denkt, denkt aan Copacabana. Samen met Ipanema wellicht twee van de bekendste stranden ter wereld. Veel Brazilianen zien hun lichaam als een product en laten dat graag blijken op de vele kilometers stranden die Rio rijk is. Elk stuk strand heeft een nummer (postos): nummer 8 voor homo’s, nummer 9 voor de jong en trendy en nummer 10 voor de families, wij laten in het midden waar wij lagen ;-)… .
Vrouwen dragen hier de zogenaamde G-string bikini’s, ook wel eens ‘flosdraad’ genoemd. Daar hoef ik wellicht geen tekening bij te maken… . En het spreekt voor zich dat iedereen hier flipflops draagt van het Braziliaanse merk ‘Havaianas’. Het is eerder een kwestie van welke kleur en welk model die dag te dragen. De stranden staan ook vol voetbal- en volleybalvelden, maar het meest opvallend is ‘futevolei’, een soort combinatie. Twee tegen twee en je mag enkel met je hoofd, benen of schouders de bal over het net jagen. Tel daar nog de 34 graden (in de winter!) bij en je weet dat we niet konden klagen over de setting.
4. Samba, samba, samba…
Samba en Brazilië gaan hand in hand en het is dan ook geen verrassing dat Rio een veelvoud van sambascholen kent. De meeste oefenen het ganse jaar voor Carnaval, hét gebeuren in Rio. Vitor nam ons mee naar ‘Trapiche Gamboa’ (een serieuze aanrader voor de geïnteresseerden). Een oude opslagplaats uit de 19de eeuw, al vele jaren omgetoverd tot een sambahuis en wellicht één van de coolste bars die we ooit gezien hebben. Een sambaband, obers die meedansen, goedkoop en ijskoud bier, fruitige caiperinha’s en allerlei hapjes. Ook daar hoef ik wellicht geen tekening bij te maken…
5. Voetbal, meer dan een passie…
Gezien de vele blogs over voetbal hou ik dit stuk bewust zeer kort. Voetbal is in Rio veel meer dan gewoon een sport, het is een soort religie. Vier grote clubs kent de stad (Botafogo, Fluminese, Flamingo en Vasco da Gama) en zelfs de grootste voetbalhater weet zich tot minstens één van de vier gebonden. Uiteraard heeft Rio ook het mythische Maracaña-stadium, waar onlangs nog de finale van de wereldbeker werd gespeeld. Toevallig waren er dat weekend twee wedstrijden gepland in Maracaña. Voor 20 Reais (nog geen 7 euro) hebben we een ticketje kunnen bemachtigen voor de wedstrijd van Fluminese. Aangename sfeer, maar ik vrees dat ik nogal verwend ben. Het hoogtepunt was de vervanging van hun sterspeler ‘Fred’, ook de spits van het ongelukkige Braziliaanse elftal. En als een vervanging een hoogtepunt is, weet je genoeg.
6. Culinaria: over chopps, churrascaria’s, feijoada’s en caipirinha’s
Dankzij de vele tips van Vitor zijn we op plaatsen beland waar we anders niet zouden geraken en hebben we dingen gegeten en gedronken die we normaal gezien aan ons hadden laten voorbijgaan. Een kort overzicht.
Op elke hoek van de straat vind je boteco’s, traditionele bars waar het lokale leven zich afspeelt. Sommige zijn vaak niet meer dan een gat in de muur, maar de hele buurt is er tot in de late uurtjes terug te vinden. In de volksmond worden ze ‘vuile voeten’ genoemd (pé sujos) omdat zowel de barmannen als het cliënteel er vroeger blootsvoets aan te treffen was. Allerlei fingerfood (verse sardienen, bakkeljauwkroketten, …) gaan er hand in hand met ‘chopp gelado’, ijskoud bier van het vat (meestal Brahma) dat net niet bevroren is en voor de nodige afkoeling zorgt.
Een alternatief is uiteraard één van de verschillende soorten caiperinha’s, de bekende cocktail met limoen, cachaça-rum en ijs. Lekker, maar straf spul. Op verschillende plaatsen kan je ze per liter kopen (8 euro), maar dat hebben we toch maar één keer geprobeerd ;-).
Voor de uitgehongerden zijn er twee opties. Ofwel het favoriete gerecht ‘feijoada’, een stoofpotje met bonen en stukken varken (al weet je nooit welk deel je opeet). Elke zaterdag lopen de restaurants vol om dit favoriete gerecht te verteren, een waar sociaal gebeuren. Andere optie is een ‘churrascaria’, een restaurant dat het best te omschrijven is als een waar ‘eetfeest’. Je betaalt één tarief en eet daarna zoveel als je wil. Elke persoon krijgt één kaartje met twee kleuren. Groen aan de éne en rood aan de andere kant. Als het kaartje op groen staat, duurt het geen 30 seconden (heb het getimed ;-)) vooraleer één van de vele obers langskomt om één van de 20 verschillende soorten vlees van een gigantische spies te snijden. Van filet, over worst tot kippenhart. Niet bepaald voor de vegetariërs…
8 dagen in één stad en toch hebben we het gevoel niet alles gezien te hebben. Je kan hier gerust weken spenderen zonder éénmaal hetzelfde te moeten doen. Rio, een aanrader…
Voor meer foto- en filmmateriaal over Rio klik op onderstaande foto:
